بازخوانی ابعاد جدید توقیف نفتکش‌های یونانی | کیش و مات آمریکا در شطرنج دریایی با ایران
توقیف نفتکش‌های یونانی در خلیج فارس، اگرچه از ابتدا صرفا یک اقدام تلافی جویانه از سوی ایران به حساب می‌آمد، این جریان در روز‌های اخیر ابعاد تازه‌ای پیدا کرده و حتی بر روند تصمیم گیری آمریکا و متحدان اروپایی اش در قبال روسیه تأثیر گذاشته است.
مرتضی محمدپور | شهرآرانیوز؛ توقیف نفتکش‌های یونانی در خلیج فارس، اگرچه از ابتدا صرفا یک اقدام تلافی جویانه از سوی ایران به حساب می‌آمد، این جریان در روز‌های اخیر ابعاد تازه‌ای پیدا کرده و حتی بر روند تصمیم گیری آمریکا و متحدان اروپایی اش در قبال روسیه تأثیر گذاشته است. در این گزارش به بررسی تحلیل کارشناسان درباره اقدام نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می‌پردازیم.
تناقض در اردوی غربی‌ها
اقدام نیروی دریایی سپاه پاسداران در توقیف دو نفتکش یونانی پس از این انجام شد که دولت یونان در اقدامی مغایر با قوانین تجارت آزاد بین المللی و کنوانسیون‌های دریانوردی، دستور توقیف نفتکش روسی لارا را در سواحل خود صادر کرد؛ نفتکشی که حامل ۷۰۰ هزار بشکه نفت ایران بود و در مسیر خود به سمت بندر مرمره ترکیه، به دلیل نقص فنی از گارد ساحلی یونان درخواست کمک کرد، اما یونانی‌ها به جای ارائه کمک فنی، این نفتکش روسی را مصادره کردند و محموله نفتی آن را که متعلق به جمهوری اسلامی ایران بود، تحویل دولت آمریکا دادند.
با این حال، مقامات اتحادیه اروپا و برخی کشور‌های عضو این اتحادیه در موضع گیری‌های یک جانبه، بدون اشاره به اقدام غیرقانونی یونان، خواستار رفع توقیف نفتکش‌های یونانی توسط ایران شدند. خبرگزاری فرانسوی «رویترز» در گزارش خود با اشاره به بیانیه وزارت خارجه فرانسه در واکنش به اقدام نیروی دریایی سپاه پاسداران، درحالی به صراحت آن را مغایر با قوانین بین المللی و آزادی دریانوردی و امنیت کشتی رانی می‌داند که هیچ تحلیلی درخصوص دزدی دریایی دولت یونان ارائه نشده است.
پیتر استانو، سخنگوی اتحادیه اروپا، نیز در بیانیه جداگانه‌ای با ابراز نگرانی از توقیف نفتکش‌های یونانی توسط ایران، بدون توجه به اینکه این اقدام صرفا یک مقابله به مثل دربرابر راهزنی دریایی یونانی‌ها بوده، از طرف ایرانی خواسته است هرچه سریع‌تر به منظور شفاف سازی و تلاش برای حل و فصل موضوع و کاهش تنش اقدام کند.
همچنین سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای نوشت: آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه این کشور، با نیکوس دِندیاس، وزیر خارجه یونان، گفتگو کرد و شدیدا توقیف دو کشتی با پرچم یونان را ازسوی سپاه پاسداران ایران محکوم کرد.
در این بیانیه آنچه «آزار رساندن مداوم ایران به کشتی‌ها و مداخله در حقوق و آزادی دریانوردی» عنوان شده، تهدیدی برای امنیت دریانوردی و اقتصاد جهانی خوانده شده است. وزیر امور خارجه و همتای او توافق داشتند که ایران کشتی‌های توقیف شده، محموله‌ها و گروه کارکنانشان را فوری آزاد کند. از سویی آتن به نفتکش‌های خود و دیگر کشتی‌هایی که با پرچم آن فعالیت می‌کنند، هشدار داد از آب‌های نزدیک به ایران دوری کنند.
جنگ سرد نفتکش‌ها
بسیاری از کارشناسان، شطرنج دریایی ایران با غرب در مسئله نفتکش‌ها را در ارتباط مستقیم با دور جدید مذاکرات هسته‌ای می‌دانند. در این تحلیل ها، به وضوح تأکید شده که برخلاف سال‌های قبل، طرف ایرانی حاضر در مذاکرات هسته‌ای این بار سیاست جدیدی را در مذاکرات در پیش گرفته و به موازات نشست‌های دوستانه هیئت‌های دیپلماتیک ایران و ۴+۱، ایرانی‌ها نشان داده اند که در عرصه میدان، در مواضع خود ایستادگی می‌کنند و کوچک‌ترین عقب نشینی از منافع خود ندارند.
خبرگزاری «برنا» در گزارش خود با اشاره به این موضوع می‌نویسد: در خصوص اقدام متقابل ایران در موضوع توقیف کشتی دو نکته حائز اهمیت است؛ اول آنکه توقیف کشتی‌ها توسط ایران، سیگنالی برای واشینگتن است مبنی بر اینکه اگر دولت بایدن به سیاست‌های فشار حداکثری دوران ترامپ بازگردد و شروع به توقیف نفتکش‌ها و محموله‌های نفت خام متعلق به ایران کند، ایران نیز در راستای سیاست «دوران بزن و دررو تمام شده است»، موضع خود را سخت گیرانه‌تر دنبال خواهد کرد و دراین باره، توقیف دو کشتی در مقابل یک کشتی توقیف شده نیز بیانگر همین بازخورد سخت گیرانه ایران است. از سوی دیگر، عزم و اراده ایران بر مواضع پیشین خود مبنی بر حضور منطقه‌ای و دریایی سپاه نیز در این جریان به روشنی مشهود است و در این راستا، حضور قدرتمند سپاه، علی رغم فشار‌های غرب به سردمداری آمریکا حکایت از کوتاه نیامدن ایران در این ماجرا دارد.
دوران جدید نقش آفرینی‌های راهبردی ایران
اقدام نیروی دریایی سپاه در توقیف نفتکش‌های یونانی، ابعاد دیگری هم در عرصه‌های بین المللی دارد. کارشناسان بر این باورند که می‌توان این توقیف تلافی جویانه از جانب ایران را به مثابه نخستین نفش آفرینی رسمی ایرانی‌ها در عرصه سیاست بین المللی دانست؛ زیرا تا پیش از این، تأثیر ایران در معادلات ژئوپلیتیک منحصر در منطقه جنوب غرب آسیا بود و از عراق و سوریه گرفته تا یمن، هیچ طرحی بدون موافقت جمهوری اسلامی ایران راه به جایی نداشت، اما توقیف نفتکش‌های یونانی به ازای توقیف نفتکش روسی لارا به روشنی نشان داد که نظام جدید تحریم‌های آمریکا علیه روسیه هرگز نمی‌تواند این کشور را به چالش بکشد؛ زیرا تنگه هرمز به عنوان راهبردی‌ترین تنگه تجارت دریایی جهان و گذرگاه ترانزیت انرژی کشور‌های غربی در تسلط کامل ایران قرار دارد؛ لذا حتی در تعاملات بین المللی با محوریت روسیه هم ایرانی‌ها می‌توانند نقش آفرین و اثرگذار باشند.
محمدحسین بازرگان، کارشناس مسائل سیاسی، در این باره به خبرگزاری «دانشجو» می‌گوید: خروج روسیه از سوریه و واگذاری پایگاه‌ها به جمهوری اسلامی، نشان از افزایش قدرت و نفوذ استراتژیک ایرانی‌ها دارد، اما این تأثیرگذاری راهبردی دیگر قرار نیست منحصر در مرزهای پیرامونی رژیم صهیونیستی باشد و در دوران جدید، حتی حامیان صهیونیست‌ها هزاران کیلومتر دورتر از خاک سرزمین‌های اشغالی هم باید نگران گسترش نفوذ استراتژیک ایران باشند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
